Dat zolang mogelijk zelfstandig blijven wonen een goede zaak is, bewijst Gerarda de Jong van der Poel. Op 13 maart is zij 90 jaar geworden. Dit gegeven op zich is aanleiding om bij haar op een bakkie te gaan, mét zelf gebakken koekjes. We nestelen ons in het zonnetje aan de keukentafel, de koffie wordt opgeschonken en ik geniet van het uitzicht over de landerijen richting Zoetermeer en dichterbij van het nestelen van de musjes in de boom achter haar huis.

Haar jeugd
Ze zegt bijna net zo oud te zijn als haar moeder, die bijna 92 jaar werd. Ze is er één van de zes, een broer is op 18 jarige leeftijd overleden aan tuberculose. Ze is geboren in het Oosteinde ten tijde van de mobilisatie, maar daar heeft ze weinig weet van gehad, wel heeft ze natuurlijk de 2e wereldoorlog bewust meegemaakt, maar daar over later.
Op haar 14e ging ze het huis uit om in de huishouding te gaan werken in Delfgauw, want 2 bezige bijen in een huis dat werkt niet. Op een tweedehands fiets 5 kwartier trappen naar haar werkgever en eens in de veertien dagen mocht zij een dagje naar huis. Ze heeft bij verschillende boerenbedrijven huisgehouden. Het boerenleven was heel veel handwerk en keihard werken. Na vijf jaar wilde ze graag wat dichterbij huis werken en kreeg zij een betrekking op de Dr. Van Noortstraat 10 bij de gebroeders. Twee van deze broeders heetten Olsthoorn en een halfbroer heette Smits.
Het waren allemaal vrijgezellen en ze voelde zich helemaal eigen baas. Ze heeft toen nóóit kunnen denken dat ze daar nog zou komen te wonen. Een van de gebroeders is tijdens de oorlog verdronken. Hij was ’s avonds in verband met de verduistering met een batterij op weg gegaan naar de barbier. Wat was het toen donker! Hij bleef eigenlijk veel te lang weg en bleek in de vaart terecht gekomen te zijn en verdronken. Gerrit is mede in verband met ondergrondse activiteiten vlak voor de bevrijding neergeschoten en aan zijn verwondingen overleden. Toen bleef alleen Jan nog over, maar hij was een beetje wereldvreemd en kon het bedrijf helemaal niet aan en wilde dit ook niet. Gerarda is na de oorlog op 30 jarige leeftijd ingetrouwd met Kees de Jong uit Zoeterwoude, van de Zuidbuurt.

Ze hadden elkaar tijdens het bruiloft houden ontmoet en na 6 jaar verkering zijn ze getrouwd. Samen hebben ze 9 kinderen gekregen, waarvan alle jongens praktisch in Stompwijk wonen, met uitzondering van Kees die nu nog in de Zuidbuurt woont! De meisjes zijn wat verder uitgevlogen. Jan Olsthoorn is uiteindelijk 92 jaar geworden en Gerarda is altijd voor hem blijven zorgen. Hij heeft tot zijn dood altijd zijn eigen bedstede in de kamer gehouden.

Toen en nu
De verschillen met vroeger zijn groot, het ontbreken van een waterleiding, het wassen met de hand, het uitspoelen van de luiers op het stoepje in de vaart. Er werd dankbaar gebruik gemaakt van het regenwater en de waterschuit kwam nog langs door de Stompwijkse vaart. Er werd wekelijks gebaad in een teil met op het petroleum stel opgewarmd water En dan ging men van klein tot groot omstebeurt in bad en kregen ze hun wekelijkse verschoning aan, die zij alvast in stapeltjes had klaargelegd.
Er werd tijdens het hooien met een klomp water uit de sloot gehaald en uit de klomp gedronken. Ook weet ze nog dat er bijvoorbeeld een dood varken in de vaart dreef en toch werd het water nog in het huishouden gebruikt.
Het fornuis werd met hout gestookt, later met kolen en nog weer later kwam pas het gasfornuis. Er was geen riolering en de plee was buiten, eentje boven de sloot en eentje bij de mestput. Ze heeft wat afgesjouwd met de potjes van de kinderen.
Allemaal ontwikkelingen die zij heeft meegemaakt. Groenten had men vaak in eigen moestuin. Gerarda haalde dit bij de buren. Aardappelen werden aan de deur gekocht en in de winter werd er een voorraad aangelegd.
Als je alleen al denkt aan het uithalen van de sloten, allemaal handwerk en dan zijn die kilometers land lang. Naast de koeien had ‘boer de Jong’ ook veel fokpaarden en schapen op het bedrijf. Ook bedrijfstechnisch is er door de loop der jaren veel veranderd als je alleen al denkt dat de paarden voor de wagen ingeruild zijn voor de tractoren en aan het melkquotum waar een ieder zich aan moet houden.
Ze scharrelt nog graag even over het erf en ze is laatst nog wezen kijken naar een koe die naar de hooitas is verplaatst. De koe is 14 jaar oud en pas gehuldigd omdat ze de 100.000 liter heeft gehaald. Nu is zij zwanger en misschien wel van een tweeling, zo dik is ze. Met uitgebalanceerde voeding gaat de melkproductie nog steeds omhoog en haalt een koe tussen de 18 tot 20 liter en dat tweemaal per dag!.

Haar geheim
Haar geheim om zo oud te worden en nog zo mee te draaien in het dagelijkse leven is nieuwsgierig blijven naar haar omgeving. Ze is in van alles geïnteres seerd. Ze heeft elke dag eters en dus aanspraak. Ze heeft sinds vorig jaar mei een deel van het huishouden uit handen gegeven, maar vaak jeuken haar handen nog om van alles te doen, maar dat gaat niet meer of in ieder geval niet zo makkelijk. Elke week maakt ze een grote pan soep en op zondag komt deze en gene langs die dan mee eten. Gewoon en lekker makkelijk. De boodschappen worden aan huis bezorgd. Ze vond het de laatste jaren ook niet makkelijk met zoveel keuzes in de supermarkt. Ze maakt een boodschappenbriefje en wat ze mist vraagt ze aan haar jongens om mee te nemen. Het huishouden loopt nog steeds goed gesmeerd.
De gezelligheid, aanspraak en het kunnen zorgen voor haar jongens, houden haar letterlijk jong.
En natuurlijk kaarten, maar zo goed als mevrouw Knijnenburg kan ze het niet hoor. Ze heeft ruim 30 jaar met haar in een kaartclubje gezeten. Dan kaart ze nog graag elke week bij de soos en op zaterdagavond zijn er bij haar thuis ook altijd drie maten om mee te klaverjassen, want kaarten kunnen ze allemaal.
Ze is gaan breien toen ze zoveel restjes wol over had. Hiervan breit ze fleurige hemdjes. In eerste instantie voor de missie, maar de kosten om het daar te krijgen zou te duur zijn geworden. Nu is haar gehele kleurrijke voorraad door haar schoondochter Lia meegenomen naar Zuid Amerika. Ze heeft een prachtige foto waar de kinderen het resultaat showen. Ze kijken bijzonder trots en lachen allemaal. Het is voor het eerst dat ze haar kamizooltjes gedragen ziet worden en dat doet haar goed.

Feest
Haar verjaardagsfeest is in het Dorpshuis gevierd met alle kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen. Ze heeft een boekje aangeboden gekregen dat haar kleindochter Mariska voor haar gemaakt heeft. Haar eigen aantekeningen die zij in haar jeugd heeft bijgehouden zijn erin verwerkt. Het boekje is aan alle familie leden uitgedeeld en is een heel leuke herinnering aan haar die het toch maar voor elkaar heeft om 90 te worden.
Na een daagje visite van haar oudere familieleden zegt ze “Als ik ze zo zie lopen met behulp van een rollator of stok, dan denk ik: ‘Ik ben eigenlijk nog een hele held.’ En dat is ze.
Petra Oliehoek van Es