93 lentes jong

Sjaan van Bohemen de Groot 93 lentes jong

Sinds vorig jaar zit het mij al dwars, na de interviews van alle 90 jarigen in ons dorp, dat ik Sjaan vergeten was. Niet lang na genoemde interviews reed ik door het Paddemoes en dacht, jeetje volgens mij is mevrouw Van Bohemen nog veel ouder. En dat wist ik weer van mijn moeder, want we hebben haar wel eens opgehaald voor het brengen van een ziekenbezoek, ze sprong als een jonge meid achter in mijn auto.

Lentekind
Ik heb bij de familie geïnformeerd naar haar geboortedatum en het is een echt lentekind, ze is geboren op 21 maart 1914 midden in Stompwijk, als middelste van de familie (Ni)Klaas de Groot, de olieman. Haar vader en later haar broer Jaap de Groot gingen met petroleum langs de deuren, omdat er toen uitsluitend op petroleum gekookt en gestookt werd. 8 Meiden telde het gezin en 5 jongens, waarvan er 2 jongens op jeugdige leeftijd zijn overleden. De eerste Gerritje op 6 jarige leeftijd en de 2e Gerritje toen hij amper 1 jaar was. Haar moeder wilde de naam Gerritje niet meer aan haar kinderen geven, het werd dus Gerarda en zij is ‘slechts’ 70 geworden. Wat een zorg 8 meiden voor vader Klaas, en donderstenen waren het. Ze denkt vol blijdschap terug aan die tijd dat ze Paul van Bohemen op de kermis ontmoette. Op de fiets naar haar werk in Voorburg waar ze het huishoudelijk werk deed bij echte dames, dat betaalde veel beter dan bij de boeren in de omgeving. Vaak werd er na werktijd even aangegaan bij Paul. Pas nog heeft ze herinneringen opgehaald met de meiden van Kerkvliet, zij weten nog dat ze af en toe een kwartje kregen van Sjaan en daar kon je wel 5 keer mee in de draaimolen. Altijd lol in die tijd, vooral om al die smoezen die er verzonnen moesten worden om elkaar te ontmoeten. Het stiekeme maakt het toch spannender dan dat alles maar mag.

Paddemoes
Paul is geboren in het paddemoes, zijn vader overleed toen Paul nog maar 3 jaar was. Zijn moeder is hertrouwd met Kerkvliet, en ze heeft in totaal 4 voorkinderen en 6 nakinderen gekregen (mooie term hé). Je moest in die tijd wel snel hertrouwen als je weduwe werd, want er waren geen andere voorzieningen om in je levensonderhoud te kunnen voorzien. Je kreeg in die tijd een dubbeltje voor een liter melk, daar kan je geen gezin van onderhouden
Paul is 5 jaar in militaire dienst geweest in de oorlog, zijn ouders kregen via de gemeente menazie, een soort salaris, want in die tijd moesten de kinderen alles inleveren bij de ouders om überhaupt rond te kunnen komen. Elk dubbeltje werd drie keer omgedraaid. In ruil daarvoor kreeg hij als hij eens in de 14 dagen een weekend thuis kwam, wat suiker en worst mee.

Wel ging hij vaak in de buurt aan het werk om bij anderen stoelen te repareren en te klussen.
En hiermee werd de basis gelegd voor zijn eigen timmerbedrijf. In zijn diensttijd heeft hij wel voor de hele familie naaidozen gemaakt, want hij had ’s avonds alle tijd om het hout te bewerken.

Verkering
Het was ook een keer in de verkeringstijd dat ze samen met haar zus, haar vriend en Paul naar Leiden waren geweest. “Máár zei vader de Groot: vóór 10 uur thuis”, daar had Sjaan op die leeftijd geen boodschap aan, het werd later dan verwacht. Het was in het Oosteinde dat haar zus bij het ene hek en zij bij het andere hek afscheid namen van hun vriendjes, want dat kon natuurlijk niet in het dorp zelf, maar wel op dat donkere pad. Ze hoorde een kar komen en een hond blaffen en ze wist zeker dat het hun hond en haar vader was. Ze is snel op de fiets naar huis gegaan, maar haar zus zat in de klem! Wat kreeg Sjaan op haar donder want zij was ten slotte 5 jaar ouder dan haar zus Annemie.
Ze heeft in totaal 12 jaar verkering gehad en ze moesten al die tijd ‘netjes’ blijven. “Ik zeg wel eens, dat het daardoor komt dat ik zo oud ben geworden”, grapt ze. Toch zou ze die tijd zo over willen doen, maar ze zou dan wel haar rijbewijs willen halen.

Houwen en trouwen
Eindelijk gingen ze trouwen en ze mochten in het huis gaan wonen van Leen van Bohemen, de broer van Paul. Broer Leen is altijd op het erf blijven wonen, ze heeft al die jaren zijn was gedaan en dagelijks koffie met elkaar gedronken. Het is een heel gemis, nu hij is overleden.
Ze kregen een half varken als ze de broers en zussen van vader Kerkvliet ook zouden uitnodigen voor de bruiloft. Zo gezegd, zo gedaan. De aardappelen werden door haar broer uit Zoetermeer meegenomen, de Bles zorgde voor de groenten zo werd met het halve varken het maal compleet. Haar eigen vader zei: “Je gaat je ongeluk tegemoet met die man.” Maar het is allemaal prima gegaan. Trouwens alle bruiloften zijn in de Bles gevierd, tot en met het 50ste trouwjaar.

In juli aanstaande woont ze 60 jaar in haar huis, wat was het klein toen de familie Oliehoek hier met 5 kinderen uit vertrok om in het Oosteinde groter te gaan wonen. Gelukkig heeft Paul er vrij snel een aanbouw aangemaakt zodat er wat meer ruimte kwam en de w.c. binnen werd gemaakt in plaats van buiten, want dat was toch een kouwe klus in de winter. Je moet ten slotte als je wakker wordt direct naar de w.c. en als je dan slaperig naar buiten moet, ben je snel wakker. Wat was ze toen gelukkig.
Lekker buiten wonen op een ruim erf, haar dochter Mary van 3 stond ’s morgens al voor het raam te springen om samen met ome Leen de kippen te voeren. Jammer genoeg is een aantal jaren geleden Mary overleden.
Het hebben van een dochter is toch anders dan zonen. Mannen zijn minder geïnteresseerd in het wel en wee van de anderen. Jongens nemen maar weinig nieuwtjes mee naar huis.

Helpende handen
Ze heeft nu enorm steun aan Anneke, de vrouw van Paul, die vlakbij woont en van alles regelt voor haar. Ze heeft hulp in de vorm van gezinshulp, maar er blijft altijd nog van alles te doen. Ze zou het zo graag zelf willen, maar het gaat haar niet zo gemakkelijk meer af.
Wekelijks komt de fysiotherapeut, ze ziet hem graag komen, maar nog veel liever gaan. Dan neemt hij haar rug en heupen onder handen, wat doet dat zeer!! Maar ze heeft er wel baat bij, de dag erna trekt de pijn weg en dan beweegt ze toch 3 dagen makkelijker. “Ach, er moet iets zijn, dat je pest”, zegt ze monter.

Ze vormt samen met zoon Cor (54) een goed team. Ze treft de voorbereidingen met het eten en hij zet het op. Ze heeft niet zoveel met een magnetron, ze heeft medicijnen voor haar hart en ze heeft wel eens gehoord dat een magnetron niet goed voor je hart is. Ze neemt geen risico, want ze wil nog wel een poosje langer blijven leven. Ook met een snelkookpan heeft ze niets, laat Cor dat maar doen. Ze schilt een aardappeltje extra als Cor trekt heeft in nasi of macaroni, want daar houdt ze niet zo van. Zo redden ze het samen best. Ze wil hier voorlopig blijven wonen, ze tekent er in ieder geval weer een jaartje bij en ze blijft hiermee de oudste inwoonster van Stompwijk, en misschien ook de meest bescheiden, want ik moet er vooral niet teveel ophef over maken hoor!

Petra Oliehoek– van Es