Kerstmis voor de Tweede Wereldoorlog werd heel anders gevierd als tegenwoordig
Aangezien mijn moeder 4 januari 93 jaar wordt, heb ik haar gevraagd hoe in die tijd Kerstmis werd gevierd en hoe het dagelijks leven ging. Zelf weet ik niet beter, dat als kleine jongen, we naar de nachtmis gingen op de fiets en in de winter 1962/ 1963 lopend over de bergen stuifsneeuw uit de Bovenmeer moesten komen. Die dagen was er wat extra’s, een kerststal en een kerstboom maar niet zo overvloedig als nu. Ook Tweede Kerstdag werd er ter kerke gegaan en uiteraard het koek halen op Tweede Kerstdag waarvan het grootste gedeelte werd opgegeten door ooms en tantes.
In de tijd dat mijn moeder nog naar de basisschool ging was Kerstmis niet meer dan een gewone zondag. Men ging naar de nachtmis maar daarvoor ging men eerst naar bed. Op Eerste Kerstdag gingen de mensen vaak nog een keer naar de kerk en dat herhaalde zich ook Tweede Kerstdag. Er stond een kerststalletje maar geen kerstboom. Als extra werd er dan een konijn geslacht uit eigen voorraad. Dat was het dan, een groot contrast met het overvloedige van nu en de eenvoud van toen. Men beleefde toen meer het geloof en nu meer een overvloed aan eten en drinken. We doen er allemaal aan mee.
Maandag was de bekende wasdag.
Er was geen wasmachine en ook geen droger. Een zinken teil met water werd op een hout gestookt fornuis geplaatst met daar in stukjes zeep die eerst moesten smelten. De witte was erin welke eerst moest trekken totdat het water kookte daarna ging het in een ton waar het met een houten stamper bewerkt werd. Uitspoelen in de vaart en daarna in water met chloor en dan werd het op het bleekveld gelegd om te bleken. Hierna weer spoelen in de vaart en dan werd het opgehangen om te drogen.
Mijn opa was in die tijd eigenlijk al een ZZP’er. Hij verhuurde zich zelf om gras, koren ect. te maaien in de zomer en ‘s winters bracht hij meel rond met paard en wagen.
Donderdag op vrijdag nacht werd mijn moeder ‘s nachts om 12 uur uit bed gehaald en moest zij opa helpen om vee van de boeren naar de markt in Leiden te drijven tot de Lammeschansbrug, daarna moest zij terug om op tijd op school te zijn aangezien en dat ging in die tijd allemaal lopend.
Nu woont mijn moeder in huize Emmaus en is tijdens de Kerstdagen bij haar kinderen en geniet daarvan met volle teugen.
Sfeervolle Kerstdagen en een mooi 2014 voor iedereen namens mijn moeder,
Wim de Groot