– Onbekende groene parel

Het verstedelijkte grondgebied van de gemeente Den Haag en haar randgemeenten kent gelukkig nog steeds onbebouwde terreinen die de voortgaande stadsuitbreidingen hebben overleefd. Zo zijn er de duinen, de (veen)weides, oude landgoederen en buitenplaatsen en enkele jonge bosgebieden in de buurt van de Vliet.

Door: Sander Wennekers

Midden in de polder oostelijk van de A4 ligt sinds eind negentiende eeuw ook nog een beboste ‘postzegel’ die maar weinigen bekend zal zijn. Het betreft de bostuin die naast en achter de Sint-Laurentiuskerk in Stompwijk is gelegen. Recentelijk is hier een ecologisch interessante ontwikkeling in gang gezet.

Stompwijk
In het landelijk gebied oostelijk van de Vliet ligt de voormalige gemeente Stompwijk, nu onderdeel van Leidschendam-Voorburg. Ook na de annexatie door Den Haag van het zuidelijkste deel in 2002, heeft Stompwijk met circa 21 vierkante kilometer nog steeds een omvangrijk grondgebied. Naast een dorpskern met ruim tweeduizend inwoners in de noordoostelijke hoek kent Stompwijk een groot landelijk gebied, met daarin onder andere het westelijke deel van de Nieuwe Driemanspolder, de buurtschap Wilsveen met de bekende molendriegang, de Leidschendammerhout, de vogelplas Starrevaart en Vlietland.

Ontstaan
Oostelijk van de meest land­inwaarts gelegen strandwal waarop Rijswijk, Voorburg, het voormalige Veur en Voorschoten zijn gebouwd, lag van oudsher een uitgestrekt moerasgebied, waarin zich een dikke veenlaag vormde. Reeds vanaf de middeleeuwen vond in dit gebied turfwinning plaats, waarbij grote watervlaktes ontstonden. Na droogmaling met molens ontstonden weidegebieden die geschikt waren voor veeteelt. In het gebied lag ook de ambachtsheerlijkheid Stompwyck, die vanaf de Bataafse tijd een zelfstandige gemeente vormde tot het in 1938 met de gemeente Veur fuseerde tot Leidschendam.

Aan de rand van de dorpskern van Stompwijk, aan de tegenwoordige Dr. Van Noortstraat bevond zich vanaf de achttiende eeuw een rooms-katholieke schuilkerk. Tijdens de ‘katholieke emancipatie’ in de tweede helft van de negentiende eeuw is dit gebouw in de jaren 1871-1873 vervangen door de neogotische Sint-Laurentiuskerk, met aangebouwde pastorie, ontworpen door E.J. Margry. Voor de kerk ligt een plein, ter rechterzijde een kleine begraafplaats. Achter de kerk bevindt zich een diepe tuin met hoge bomen en een waterpartij. Het gehele complex inclusief de als ‘kerkbos’ of ‘pastoorsbos’ bekend staande tuin is een rijksmonument.

Kerkbos
De kavel met voorplein, kerk, begraafplaats en tuin is ongeveer twee hectare groot. Voorin staan rechts een oude linde en links een grote beuk. Achter de kerk bevindt zich de pastorietuin met gazon, moestuin, waterpartij, bosschages en enkele alleenstaande bomen. Helemaal achterin is een dicht bos met bospaden. Rechts van de kerk ligt de begraafplaats die is omzoomd door fraaie leilindes en een korte rij met zeer oude haagbeuken. Door hun grillige vorm zijn deze haagbeuken heel karakteristiek.

Tot voor kort stond in het gazon een grote rode beuk, die blijkens het landelijk register monumentale bomen was aangeplant tussen 1830 en 1840. Helaas was deze boom ernstig aangetast door de tonderzwam en is hij tijdens de februaristorm van begin 2022 omgewaaid. De resterende boomstomp blijft er staan als hommage aan de boom, maar ook als bron van biodiversiteit. Even verderop staat aan de oever van de waterpartij nog een grote gewone beuk. Ook staan in dat deel van de tuin twee grote essen en een alleenstaande walnoot.

Het kleine bos achterin kenmerkt zich door een dichte begroeiing van veel esdoorn, lijsterbes, kastanje, hulst, eik en een rode beuk. Hier is uitdunning van het opschot dringend noodzakelijk om de overige bomen ruimte te geven om te groeien. Helemaal achterin, langs de sloot en met uitzicht over de polder, staan onder andere een monumentale plataan uit 1890-1900, een grote es, zwarte els en wat esdoorns.

Icoonsoorten
Ondanks regelmatig onderhoud door vrijwilligers heeft het kerkbos in de loop der jaren geleden en is de algehele toestand niet optimaal. Gelukkig zijn er nieuwe perspectieven. Overleg tussen de tuincommissie en de Stichting Duurzaam Leidschendam-Voorburg leidde in 2021 tot een bomenschouw door de landelijke Bomenstichting.

Na veldbezoek door onder andere de Haagse Vogelbescherming en de groenbeheerder van de gemeente is een toekomstvisie voor het kerkbos opgesteld.

Als belangrijkste doelen staan daarin het duurzaam in stand houden als stilteplek in de natuur en het vergroten van de natuurwaarden voor icoonsoorten, zoals huismus, boomklever, merel, nachtegaal, steenuil en gierzwaluw. Ook de egel en enkele soorten insecten en vleermuizen staan genoemd. De biotoop is met name geschikt als leefgebied voor stinzenbollen en dotterbloem. Op basis van deze toekomstvisie heeft de provincie Zuid-Holland een subsidie toegekend. Inmiddels is de herinrichting in bos wordt uitgedund, gesnoeid en er worden inheemse bomen aangeplant waar nodig zoals eik, linde en kastanje. Met de aanleg van takkenrillen en ruigtes, aanplant van stinzenbollen en van besdragende mantel- en zoomvegetatie wordt leefgebied gecreëerd voor vogels en kleine fauna. Maar ook worden bloemenweides ingezaaid, nestkasten opgehangen en er wordt een faunapassage voor egels tussen kerkbos en gemeentelijk groen aangelegd.

Zo kan deze groene parel nog tot in lengte van jaren bijdragen aan het herstel van de zo bedreigde biodiversiteit en omwonenden de gelegenheid bieden om dichtbij huis van een stukje echt bos te genieten.

Tekst: Sander Wennekers

Bron AVN, waarvoor onze dank.

Deze foto’s in dit artikel zijn van: Petra Oliehoek– van Es

Met dank aan Gera Vermaas die natuurlijk viel voor dit artikel over haar prachtige achtertuinen dit met ons deelde.

Red. Petra

De lente is van start gegaan en  om ons heen zijn vogels al druk in de weer. Op zoek naar een partner om samen een nestje te bouwen, een eitje te leggen en te gaan broeden.

In de boom vlakbij ons huis was een dating afspraak voor diverse stelletjes voor een lang leve de liefde.

5 setjes van twee en eentje zit nog te wachten op zijn mogelijke partner die misschien zijn afspraak is vergeten of loert misschien wel naar andere takken om de ander in verleiding te brengen.

De vogelbescherming weet meer:

Kauwen zijn zwarte gedrongen vogels met zilvergrijze kopzijden. Deze intelligente soort leeft in groepen. Binnen groepen kauwen bestaat een uitgebreide sociale structuur met een pikorde, intriges en altijd zijn er ‘verliefde’ stelletjes te onderscheiden als ze aan het foerageren zijn. De paarband tussen kauwen duurt een leven lang en de vogels zijn bijna altijd onafscheidelijk. 

Petra en de Vogelbescherming

Vandaag gaan we weer even kijken hoe het met Annie en Keesje gaat. Nou, nadat ze flink gestoeid hadden ploften ze op een bank in het park neer naast opa en oma! “Zeg opa, vertelt u nu maar weer over Jezus, want ik vind het zo spannend! “ “ Okay, “ zei opa en begon meteen: “ De vorige keer had ik het over een lichtje zijn en daar lijkt Palmpasen een beetje op.” “ Wat is dat?” vroeg Annie nieuwsgierig. “ Nou” antwoordde opa,  ”Jezus deed ook nog meer wonderen. Hij had een man die Lazarus heette weer levend gemaakt en was nu in het huis van die man met de twee zussen Martha en Maria. De  apostelen van Jezus waren er ook bij. Toen stuurde Jezus twee van hen uit, om een veulen voor Hem te halen. Een veulen is het kindje van een ezel. “Als de mensen vragen waarvoor dat nodig is, dan zeggen jullie: De Heer heeft hem nodig, we brengen hem terug” Zo gezegd, zo gedaan! Toen ze het veulen voor Jezus hadden gebracht, legden zij hun jassen op het veulen en kon Jezus er zo op gaan zitten. Terwijl Jezus op het veulen reed, legden de mensen kleden op de grond net als een tapijt en samen met de kinderen, zwaaiden zij met palmtakken (takken van een palmboom) en zongen heel luid:  “ Hosanna in de Hoge. Gezegend Hij die komt in de naam des Heren, Hosanna in de Hoge! “ Zo blij waren zij Jezus te zien! Onder luid gejuich en gezang van de mensen, reed Jezus zo door naar de tempel. Wat er toen daar gebeurde, vertel ik  de volgende keer wel, maar wat ik wel erbij wil zeggen is dat jullie bij ons in de kerk, als wij Palmpasen vieren en dat is  al op a.s. zondag 2 april, Jezus niet op een veulen voorbij zien gaan.

We vieren het wel! Alle  mensen in de kerk krijgen takjes groen en de kinderen lopen in processie achter elkaar met hun palmpaasstok in de hand. Die leggen ze dan bij het altaar neer en als de viering uit is, dan brengen zij hun palmpaasstok naar een oma, opa of iemand die ziek is, gewoon om deze mensen blij te maken!

Zo zie je maar, hier kan je weer een lichtje zijn!” “ O, wat leuk!, riepen Annie en Keesje tegelijk. “ Mogen wij ook een Palmpaasstok maken?”

“ Natuurlijk, natuurlijk, laten wij maar gauw naar huis gaan en ermee beginnen. Volgende keer vertel ik verder, maar dan over de Goede Week! “ sprak opa terwijl hij van de bank opstond!

Natuurlijk waren Annie en Keesje, alweer als eerste thuis!

Ja lieve kinderen, ook wij gaan aan de slag met de Palmpasstokken, maar……….eerst even dit:

*Vertel eens wat:

– Hoe maak jij je klaar voor het Paasfeest?

– Heb je nog meer kunnen doen voor de landen die hulp nodig hebben? Wat dan?

– Heb jij je al aangemeld  om te helpen bij het feest van de Laurentiuskerk?

– Aan wie ga jij jouw Palmpaasstok geven?

*Creatief bezig zijn:

– Vooruit nu maar met het maken van jouw Palmpaasstok.

  Vraag hierbij om hulp aan jouw mensen!

*Muziek:

– Tik in op YouTube:

Opwekking met tekst 240 Hosanna, hosanna de Koning van Israel ( versje 1 )

Okay lieve kinderen, dat was het dan weer!

Ik zou zeggen, veel succes met jouw Paasstok, fijne Palmpaasfeest en Godszegen!

Veel liefs en tot de volgende keer!

Olivia (voorleesjuf )

                                           

Op zaterdag 22 april organiseert de stichting Duurzaam Leidschendam-Voorburg weer haar Duurzame Markt. Deze zal plaatsvinden van 11-15 uur in Stadstuin Rusthout. Toegang is gratis.   De Duurzame Markt is bedoeld om inwoners van Leidschendam-Voorburg inspiratie te geven hoe zij hun dagelijkse leven, hun eigen huis en hun omgeving duurzamer kunnen maken. Dat kan met grote stappen, maar ook kleine stapjes helpen hierin, en dat kan iedereen. En dat willen we laten zien met voorbeelden vanuit de praktijk. 

Diverse maatschappelijke organisaties staan met hun kraam klaar om inwoners van alle informatie te voorzien. Over duurzame energie, duurzame mobiliteit, duurzaam groen en duurzaam wonen. Er is nog een enkele kraam beschikbaar voor een organisatie die haar duurzame acties wil uitdragen. U kunt zich aanmelden via marjanvangiezen@icloud.com.

Stadstuin/kinderboerderij Rusthout vindt u op Noordsingel 3 Leidschendam, tegenover de Mall. Hier is altijd wat te doen, dus neem gerust kinderen en/of familie mee. De activiteiten vinden buiten plaats, bij regen onder het afgedekte terras. Er is koffie en thee en veel te zien!

 Wijk en Wouden gaat wandelen door het grootste, aaneengesloten bosgebied in de Randstad, te weten het Bentwoud (ruim 800 hectaren). Belangstellenden worden uitgenodigd om op vrijdag 14 april a.s. deel te nemen aan een schemerwandeling door dit jonge bos, waarin de afgelopen jaren maar liefst 2,5 miljoen bomen en struiken zijn geplant. Gids Wim Smits zal onderweg vertellen over de geschiedenis en ontwikkeling van het Bentwoud, dat is gelegen tussen Boskoop en Zoetermeer. Hoewel het jonge bos nog in ontwikkeling is, zijn er volop bijzondere vogels, vlinders en planten te vinden. Bentwoud is speels en gevarieerd ingericht, veel sloten hebben natuurvriendelijke oevers, en moerassen en open ruimtes wisselen elkaar af. De variatie aan struiken en bomen is groot.

Laarzen aan

De zon gaat die avond onder om 20.35 uur. Het wandelgezelschap verzamelt zich tussen 19.00 en 19.15 uur bij het parkeerterrein Bentwoud West, aan de Boslaan in Benthuizen. Na de wandeling is er een drankje. Advies aan deelnemers: trek je laarzen aan en kom bij voorkeur op de fiets!

Geïnteresseerde leden kunnen zich tot 10 april per email aanmelden (wijkenwouden.penningsmeester@gmail.com). Deelname voor leden is kosteloos, niet leden betalen 3 euro p.p. Voor nieuwkomers die zich ter plaatse aanmelden als lid van Wijk en Wouden is de deelname eveneens gratis.

Voor nadere info: 06 1276 1275. Zie ook www.wijkenwouden.nl

Toen onze moeder, Corrie Janson- van Haaster, 101 jaar werd heeft zij gesproken met de burgemeester van Zoeterwoude over haar zoon en onze broer Theo. Ze heeft hem verteld dat hij op veel te jonge leeftijd is overleden, dat hij dendroloog was, en dat ze zo trots is dat er een boom naar hem is vernoemd. Onze moeder heeft toen gevraagd of zijn boom ook in Zoeterwoude, het liefst in de buurt van Emmaus, zou kunnen worden geplant. Dat heeft op woensdag 15 maart plaatsgevonden.

Na de middelbare school ging Theo in Wageningen bosbouw studeren. Daarna werd hij leraar op de middelbare tuinbouwschool in Frederiksoord. Hij werd erg gewaardeerd door zijn collega’s en leerlingen. Theo woonde met zijn gezin in Vledder. Toen Theo in 2003 ernstig ziek werd kwamen zijn collega’s op het idee om een boom, een rode paardenkastanje – Theo’s lievelingsboom, naar hem te laten vernoemen: de Aesculus Carnea Theo Janson.

Onze moeder en wij allemaal zijn ontzettend blij dat deze boom nu ook in Zoeterwoude is geplant. Wij vinden het is een prachtig eerbetoon aan Theo.

Familie Janson

Gemis als er geen ondernemer in groente en fruit meer is

Zijn klanten waren trots op Huubs groeten en fruit

Hij vertelde in alle vriendelijkheid al verkopend zijn handel de winkel uit

Wilt u het gesneden, een kilo of per pond

Alles wat Huub verkoopt is gezond

De uitstraling in de toonbank gesneden of uitgestald te zien

Door liefdevolle dames hielpen de klanten aan van alles wat te zien

Zijn groente en fruit creaties lagen oogstrelend voor elke trek

Zo bleef de lang gedreven handel

In Zoeterwoude het gesprek

Iedereen gunt jullie de rust waarvoor is gekozen

Het gemis laat appeltjes hierdoor blozen

Maar één ding is zeker en dat telt

Wij waren op jullie handel en bediening bijzonder gesteld

Jacques en Wybo Suijten