Hank is 89 jaar en komt van Het laantje van Van Kampen. Hank emigreerde 65 jaar geleden naar Canada en blijft geïnteresseerd in het wel en wee in Stompwijk. Hij blikt terug naar de oorlog. Hank heeft dit geschreven in 2017 (ten tijde van Trump). Red.

Het was in mei 1945 toen de oorlog eindigde. Canadese groepen verzadigden het land dat onder nazicontrole stond tot de nazi’s  zich overgaven. Nederlanders vieren hun bevrijding in mei.

Het brengt ook herinneringen aan die tijd. De herinneringen aan één familie in mijn geboortedorp hebben meer herinneringen wakker gemaakt, die slapend zijn geweest. Ik denk dat het verteld moeten worden. Zeker nu in de Verenigde Staten zich een soortgelijke situatie lijkt te ontwikkelen. De nazi’s, net als Trump, tolereerden geen tegenspraak. Degenen die zich liever niet in de Duitse oorlogsindustrie (17 tot 40) inlieten, zijn ondergedoken. Meestal op boerderijen. Het Duitse leger zou steden en omringende landzijde binnenvallen om ze te vinden. De gevangenen werden naar Duitsland verzonden.

Koos Romijn was er één van. Ik geloof dat hij van 8 km afstand van Leiden kwam. Iedereen kende Koos. Hij was een vriendelijke jongeman. Ik zou zeggen begin 20. Hij kwam dagelijks langs ons huis en kreeg altijd een vriendelijke groet tijdens het langsrijden met zijn fiets. Kappetein de plaatselijke kapper zorgde ervoor dat Koos wat geld kon verdienen en een actief lid van de gemeenschap kon worden. Ja, hij hoorde erbij. Koos zijn schuilplaats was niet de veiligste maar zolang alles rustig was, was hij veilig. Koos had een illegale radio-ontvanger naast ons huis verstopt. Zo nu en werd radio Londen ingeschakeld in afwachting van hoopvol en bemoedigend nieuws.

Eindelijk…… Het is gebeurd! De geallieerden zijn geland in Normandië! Het nieuws verspreidt zich als een lopend vuurtje! Mij is verteld dat mensen buiten Den Haag langs de snelweg stonden met bloemen om de Bevrijders te verwelkomen. De man die een brug in de buurt van Leiden bediende, liet het Nederlandse Rood Wit en Blauw hijsen.

Koos was in extase, hij luisterde naar zijn radio en ontdekte dat de meisjes daar geïmproviseerde uniformen maakten voor de ondergrondse, compleet met oranje armbanden.  Je kan niets doen, maar hij drong erop aan om de oranje armband te dragen en een paar ROOD-Wit en BLAUW klompen.

Al feestend, wetende dat het allemaal snel voorbij zou zijn, stapte hij op zijn fiets. Radio, oranje armband en klompen. Toen hij de weg opging hoorde ik een buurman: “Duitsers roepen!” Te laat, een Duitse auto met brullende motoren ging voorbij, stopte en kwam heel snel terug.

Koos rende, liet zijn fiets en radio achter vloog als een hert over hekken en probeerde bij een woonboerderij te komen om uit de vuurlinie te blijven die er zeker zou komen.

Hij werd al snel omsingeld en neergeschoten. Ik hoorde minstens twee schoten. De Duitsers kwamen terug naar hun auto, vernietigde de radio en reden weg. We hadden in angst gekeken, maar mijn moeder wachtte niet. Ze rende samen met mij in vliegende vaart de tuin in waar de schietpartij plaatsvond. Koos lag levenloos in het gras. Een blauwe vlek in zijn keel waar de kogel binnenkwam. Ik herinner me dat mijn moeder de knoop van zijn kraag losmaakte bij de zwelling, ze schudde haar hoofd. Koos was dood!

Ik trok mijn moeder weg, laten we hier weggaan, misschien komen ze terug. Ik was 11 jaar oud en doodsbang. De man die de vlag op de brug bij Leiden had gehesen, ontsnapte aan een zekere dood door het advies van omstanders op te volgen en de vlag naar beneden te harken vlak voor de aankomst van het “Dodenteam”.

Deze tijden herdenken baart mij zorgen. Ligt de VS op dezelfde weg? Hun “Leiders” maken me bang. Misschien had ik moeten zwijgen en denken dat ik een dwaas ben in plaats van me uit te spreken en alle twijfel weg te nemen.

Via messenger nog even contact gehad met Hank:

I would be very honoured if you found my article worthy of printing in your paper.  It is not quite clear to me which article, it may be of Koos Romijn. I just would not wish to hurt anyone’s feelings. My correspondence has been mostly in English. Feel free to translate or whatever you prefer. A copy of the paper would be appreciated. I am becoming quite forgetful at my old age.

Kortom: hij is vereerd!