Christine Teunissen
Tamale is de grootste stad van Noord Ghana en ligt op 600 kilometer van de hoofdstad Accra. Er zijn winkels, er is een ziekenhuis, een universiteit en een basisschool. Binnenkort krijgt Tamale er een inwoonster bij. Dat is Christine Teunissen uit Stompwijk. Donderdag vertrekt ze voor een verblijf van drieënhalve maand in Tamale om er vrijwilligerswerk te gaan doen.
Vorig jaar heeft Christine haar Vwo diploma gehaald ‘maar’ vertelt ze ‘ik wist eigenlijk nog niet precies wat ik wilde gaan studeren. Ik wist wél dat ik eerst een poosje vrijwilligerswerk wilde gaan doen, het liefst in Afrika. Tanzania leek me wel wat of Kenia. Ik heb op internet het hele aanbod aan vrijwilligerswerk doorgenomen en ik merkte al gauw dat een hoop organisaties heel veel geld vragen voordat ze je willen uitzenden. Bovendien bleek het heel lastig om iets op de korte termijn te regelen. Je moet toch al gauw rekenen op een voorbereidingstijd van een half jaar. Toen las ik in de krant iets over vrijwilligerswerk in Frankrijk en omdat Afrika zo moeilijk te realiseren was, heb ik mijn eisen maar wat bijgesteld en ben ik daarheen gegaan. Ik heb drie maanden op een cultureel centrum gewerkt, Chateau de Meridon. Ik moest hotelgasten bedienen en kamers schoonmaken en meer van dat soort klusjes.
Toen ik terugkwam heb ik via een tip van iemand die ik in Frankrijk heb leren kennen de website bezocht van Child Aid (www.childaid.nl) en toen viel alles op zijn plaats. Wat zij aanbieden past precies bij wat ik zoek.’
Gelijkwaardigheid
‘Child Aid’ legt Christine uit ‘is een non profit organisatie en is vooral in Ghana actief. Het wil er onder andere het onderwijs bevorderen. Er is nog best veel analfabetisme in het land. De opvatting van Child Aid over vrijwilligerswerk is dat je er werkt op basis van gelijkwaardigheid: de Ghanezen kunnen van ons iets leren en wij van hun, en zo denkt ik er ook over. Ik heb geen enkele behoefte om daar de mevrouw uit het Westen uit te hangen die hun wel eens iets komt leren. Het gaat mij om de cultuuruitwisseling. Dus ik ben naar een voorlichtingsavond van Child Aid in Utrecht gegaan en na afloop stond mijn besluit vast. Het enthousiasme en idealisme van de sprekers was zo aanstekelijk dat ik meteen wist: dat wil ik ook. Het fijne van Child Aid is, is dat ze van hun vrijwilligers een grote dosis eigen verantwoordelijkheid verwachten. Je hoeft dus niet deel te nemen aan selecties of cursussen. Ter plaatse krijg je een oriëntatie, en dat maakt dat je op vrij korte termijn weg kunt.’
Wat mij aanspreekt is de aanpak van Child Aid. Bij sommige andere vrijwilligersorganisaties kreeg ik sterk de indruk dat het accent minder ligt op werken. Dat het werk aan de projecten meer een veredelde vakantie is. Bij Child Aid is dat niet zo. Ik wil er echt betekenis aan geven. Sommige mensen vinden het maar raar dat je voor zo’n vrijwilligersbaan moet betalen. Maar stel je nou eens voor dat ze alles voor iedere vrijwilliger zouden moeten bekostigen, dat gaat dan flink in de papieren lopen. Ze kunnen hun geld wel beter besteden.’
Ghana
Ghana is 7 keer zo groot als Nederland en heeft 21 miljoen inwoners, die zijn onder te verdelen in vele stammen met elk hun eigen taal, cultuur en tradities. De officiële taal van het land is Engels, maar alle Ghanezen spreken ook nog enkele lokale talen. Op scholen, in het zakenleven en de media wordt vrijwel alleen Engels gebruikt. Toch zijn er veel mensen die niet of nauwelijks Engels spreken. Zo ook in Tamale, de stad waar Christine naar toe gaat.
Oriëntatie
Op de vraag of ze al weet wat ze daar precies gaat doen, antwoord Christine: ‘Ik kom op de Primary Methodist School te werken. De basisschool zeg maar. Ze hebben 100 leerlingen en vier docenten. Hoe dat moet met de taal weet ik niet, ik denk dat ik in het begin misschien als assistent voor de klas kom te staan. Ik kan Engelse les geven en dankzij mijn verblijf in Frankrijk, ook Franse les. En ik speel piano en djembé dus ik zou ook muziekles kunnen geven. Ik wacht het wel af. Gelukkig word ik niet zomaar in het diepe gegooid; ik krijg eerst een week oriëntatiecursus in de hoofdstad Accra. Dat lijkt me leuk. Je leert er meteen de andere vrijwilligers kennen en je hebt even de tijd om aan het klimaat en de omgangsvormen te wennen en zo. Ik weet inmiddels dat er bepaalde kledingvoorschriften zijn waar je je aan moet houden. Geen korte rokjes en blote topjes en zo. Ook geen kleurcombinatie in rood en zwart want in Ghana betekent dat, dat je in de rouw bent. Waar je ook op moet letten, is dat je de mensen geen spullen aangeeft met je linkerhand; dat wordt daar als onbeleefd beschouwd.’ Dat wordt extra opletten voor Christine, linkshandig als zij is.
Gastgezin
Na de oriëntatiecursus in de hoofdstad vertrekt Christine met een aantal medevrijwilligers naar Tamale, 600 kilometer landinwaarts richting het noorden.
Het vervoer gaat per bus en dat zal nog een hele zit worden. Op de kaart is wel een weg te zien, maar of die er net zo gestroomlijnd bijligt als de wegen in Nederland valt te betwijfelen. Goede kans dat de busreis langer duurt dan de vliegreis van Amsterdam naar Accra. Die duurt zes uur.
Christine vertelt dat ze bij een gastgezin komt te logeren: ‘Ik heb nog geen contact met ze gehad, nee, want ze hebben geen internet. Wat ik ervan begrepen heb, is dat ze in een stenen huis wonen, ik denk dat dat betekent dat ze tot de sociale bovenklasse behoren. Ik had eigenlijk best wel in zo’n lemen huisje willen wonen. Ik zal in ieder geval cadeautjes voor de mensen waar ik onderdak krijg, meenemen.’
Avontuur
Je moet er wel wat voor over hebben, wil je naar Ghana gaan. Alleen de vaccinaties al: meningitis, tetanus, hepatitis A en gele koorts. Wat een feest. En vergeet de pilletjes tegen malaria niet. Waarom wil ze dat eigenlijk, deze vrijwilligersescapade. ‘Om het avontuur’ zegt Christine ‘plus het ideaal. Ik wil voordat ik me vastleg aan een studie en verder het geijkte pad afloop dat voor ons allemaal lijkt vast te liggen, het onbekende ontdekken. Weg uit de sleur. Nu krijg ik nog de kans om kennis te maken met een heel andere cultuur.
Ik verheug me enorm op wat ik te zien krijg. De natuur zal er vast heel mooi zijn. Er zijn savannes en er is oerwoud. Het lijkt met prachtig.
Christine is haar ouders dankbaar dat ze haar altijd hebben voorgehouden dat niets vanzelfsprekend is. ‘Ze hebben ons geleerd dat je eerst alles moet onderzoeken voordat je je een oordeel vormt.’ Ze is vast van plan dat in de praktijk te brengen. Het hele gezin steunt haar in haar plan om naar Ghana te gaan. Haar nog bijna gloednieuwe vriend ook. Ze zal hem en haar familie missen. ‘Aan de andere kant’ zegt ze ‘is het niet zo’n hele lange tijd.’
En zo is het ook. Ze zal er vast een fantastische tijd hebben. Als ik de Primary Methodist School een tip mag geven: Steek de vlag maar uit. Zou ik ook doen als zo’n meisje als Christine tot mijn gelederen toetrad.
Thea Ambagtsheer